De NBOV is als klassieke ondernemersorganisatie opgericht om de gezamenlijke belangen van de ambachtelijke bakkerijbranche te behartigen. De organisatie is inmiddels meer dan dat: ze helpt ondernemers en de branche op vele vlakken en is de ‘linking pin’ tussen ondernemers en overheid. NBOV-directeur Marie-Hélène Zengerink en voorzitter Arend Kisteman spreken over de actuele ontwikkelingen bij de NBOV en in de branche, en de rol van de NBOV daarin.
Het werk van een brancheorganisatie is niet altijd meteen zichtbaar, begint Marie-Hélène Zengerink het gesprek. “Veel van wat we doen, ziet de ondernemer niet direct in zijn portemonnee terug als winst. We hebben intensief contact met MKB-Nederland, sluiten ons aan bij lobby’s of starten deze zelf. We werken samen met andere brancheverenigingen om het beste voor onze leden te bereiken. De lobby om de opslag duurzame energie (ODE) aan te passen voor de kleine grootverbruiker, bijvoorbeeld. Dat zijn lange processen waarbij de voortgang soms lastig te zien is. Als het ons echter, zoals bij de ODE, uiteindelijk lukt, merkt de ondernemer dat wél.” Arend Kisteman: “In je eigen bedrijf verzin je vandaag iets en voer je het morgen uit. Wil je in of voor een branche iets veranderen, dan duren sommige trajecten wel meer dan een jaar, of gaat het in stapjes richting het grote doel. We krijgen daar weleens commentaar op, maar dat is goed: dan kun je het uitleggen, of je wordt erop gewezen dat je iets over het hoofd ziet. Daar leren we weer van.”
De afgelopen jaren maakte de NBOV een flinke ontwikkeling door. “Ik werd in 2020 NBOV-voorzitter,” vertelt Kisteman. “Toen had de NBOV zich inmiddels ontwikkeld tot een ondernemende, transparante en proactieve organisatie.” Marie-Hélène Zengerink: “Voorheen was de NBOV echt een secretariaat en vooral een juridisch loket. We stonden vaak voor leden bij de rechter, terwijl een ondernemersorganisatie juist van tevoren moet informeren en adviseren, zodat ondernemers problemen kunnen voorkomen. Procederen kost immers tijd en geld, en leidt tot frustratie. Een rechterlijke uitspraak lost bovendien niet altijd alles op. Nu procederen we alleen als het echt niet anders kan.” NBOV-leden die weinig problemen hadden, maakten in die tijd vrijwel geen gebruik van de NBOV-dienstverlening, zegt Zengerink. “Terwijl we een vereniging van en voor álle leden zijn.” Daarom is de NBOV als vereniging ook veranderd, legt Kisteman uit. “Het bestuur is verantwoordelijk en bestuurt, de organisatie betrekt de leden via commissies bij inhoudelijke onderwerpen die de NBOV moet oppakken, en een ledenraad toetst of het bestuur zijn werk goed doet. Input van de leden wordt zo essentieel voor de vereniging.”
Duizelen
Niet alleen de brancheorganisatie is veranderd, maar ook de bakkersbranche is aan verandering toe, constateren Zengerink en Kisteman. “Het duizelt je van de verenigingen en stichtingen. Die hebben veel kennis en expertise in huis, dus er wordt er veel gepraat, en omdat hun doelen soms vervaagd zijn, ontstaan weer nieuwe samenwerkingsverbanden, waarvan de vraag is of die voldoende slagkracht hebben. Voor werkgevers, medewerkers en andere partijen zoals het onderwijs is niet altijd duidelijk wie nu wat doet. Dat kan allemaal een stuk efficiënter en beter, maar dat heeft tijd nodig”, aldus Kisteman.
Zengerink stelt vast dat de bakkerijbranche op een aantal punten achterloopt bij vergelijkbare branches. “Dat komt onder andere doordat de productschappen tot 2015 een aantal taken uitvoerden die gewoonlijk bij brancheorganisaties liggen. Een brancheorganisatie heeft een neutrale rol en is voor haar achterban het communicatiekanaal van en naar de overheid. Daarnaast heeft de NBOV als cao-partner ‘van nature’ een aantal taken, waardoor we ondernemers, overheden en andere organisaties met elkaar kunnen verbinden.”
Belangrijke stappen naar efficiency
In het verlengde daarvan is de NBOV de discussie gestart over de efficiency van het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf en het georganiseerd overleg. De organisatie van activiteiten in de branche, en de uitvoering hiervan door het Sociaal Fonds, moeten helder en transparant zijn. Zengerink weet uit ervaring dat dit kan. “Cao-partners moeten de agenda en de begroting van het fonds bepalen op basis van een duidelijke missie, visie en strategie,” zegt ze. “In 2019 is afgesproken dat we ons richten op duurzame inzetbaarheid van de medewerkers in de branche: instroom, opleiding en ontwikkeling, vitaliteit en gezondheid. Werkgevers- en werknemersorganisaties zijn immers niet alleen verantwoordelijk voor de cao en het pensioen voor de medewerkers in de branche, maar ook al die andere onderwerpen vallen onder de verantwoordelijkheid van cao-partijen. Dat pensioen bijvoorbeeld vraagt nu veel aandacht, vanwege de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel.”
Met de lancering van het centrale communicatieplatform Bakbekwaam en de oprichting van de stichting Bakkracht hebben de cao-partners afgelopen tijd al twee belangrijke stappen gezet. “De volgende stap is samenvoegen van het georganiseerd overleg en het Sociaal Fonds. Zo komen inhoud en financiering bij elkaar en kunnen de sociale partners sturen op de afgesproken doelstellingen.”
Innoveren naar de toekomst
Communicatie met en namens de branche is een belangrijke taak van brancheorganisaties, stelt Zengerink. “De NBOV moet het eerste aanspreekpunt zijn voor de media: speelt er iets rondom de ambachtelijke bakkerij, dan bel je ons. We werken daar hard aan en worden daardoor steeds vaker gevonden. Vorig jaar, toen de stijgende energieprijzen veel media-aandacht kregen, en recenter met de tarweprijzen. We kunnen onze reactie steeds beter met cijfers onderbouwen en brengen via onze leden het authentieke verhaal van de ambachtelijke ondernemer breed onder de aandacht.”
De NBOV is zelf sneller en duidelijker gaan communiceren, zegt Kisteman, en de organisatie maakt het NBOV-lidmaatschap waardevoller. “In de communicatie naar ondernemers ligt de nadruk op snelheid en volledigheid, zoals tijdens de coronacrisis. Daarnaast introduceren we steeds meer ledenvoordelen en slimme tools.”
Ook in de branche kan de communicatie duidelijker, transparanter en sneller, denkt Zengerink. “De NBOV zet daar intensief op in. Het moet voor iedereen helder zijn wie wat doet en wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat is van cruciaal belang om te innoveren naar een toekomstgerichte branche.”
Een verkorte en aanpaste versie van dit interview is op 7 april gepubliceerd op de website van Bakkers in Bedrijf.